Είναι πολύτιμοι σύμμαχοι, ιδιαίτερα όλων όσων καλλιεργούν πολυετή φυτά. Τα παθογόνα υπάρχουν σε όλα τα εδάφη και η εξαφάνισή τους, οικονομικά και πρακτικά, είναι αδύνατη. Αν οι συνθήκες ή κάποια λάθη των φροντιστών της γης ευνοήσουν τα παθογόνα, αυτά πολλαπλασιάζονται και σκορπούν την καταστροφή, εξαφανίζοντας κόπους και θυσίες πολλών ετών.
Γεωργοί με δένδρα ελιάς ή φιστικιάς Αίγινας για παράδειγμα, και σε λίγο σε δένδρα του Ιπποφαούς, βλέπουν τα δένδρα τους σε πλήρη παραγωγική ηλικία (7-8 ετών) να χάνονται ολοκληρωτικά εξαιτίας αδρομυκώσεων, οι οποίες ήταν αποτέλεσμα φυτεύσεων, οι οποίες έγιναν σε χωράφια τα οποία καλλιεργούνταν με βαμβάκια ή με κολοκυνθοειδή (ο κατάλογος περιλαμβάνει 250 και πλέον είδη καλλιεργούμενων φυτών), τα οποία ήταν ξενιστές του παθογόνου. Το τραγικό είναι ότι το μόλυσμα παραμένει στο έδαφος για 12 και πλέον έτη από την παύση της καλλιέργειας. Δεν υπάρχει πιο επώδυνη εμπειρία για αυτούς τους άτυχους καλλιεργητές, να βλέπουν τους κόπους 5-10 ετών να χάνονται ξαφνικά. Ποια είναι η σύσταση των Γεωπόνων; «Ξεκάνετέ τα, πριν σας ξεκάνουν αυτά».
Η μέχρι τώρα προσπάθειά μας για τον έλεγχο των ασθενειών του ριζικού συστήματος με χημικά μέσα αποδείχθηκε ανεπιτυχής. Ταυτόχρονα, οι καταναλωτές εκφράζουν ολοένα και εντονότερα τη δυσφορία τους στη χρήση χημικών μέσων φυτοπροστασίας, δίνοντας την ευκαιρία στην αναζήτηση άλλων φιλικών προς το περιβάλλον μέσων ελέγχου και προστασίας.
Η μόνη άμυνα για τον φροντιστή της γης είναι να δημιουργήσει, από τη στιγμή της εγκατάστασης της πολυετούς καλλιέργειας, ένα δίχτυ ισόβιας προστασίας με μικρό κόστος και μεγάλη αποτελεσματικότητα (Διαβάστε στο 8ο βήμα της φύτευσης μια δική μας επινόηση για την εύκολη και αποτελεσματική εγκατάσταση ωφέλιμων βακτηρίων και μυκήτων στο ριζικό σύστημα νεοφυτευμένων δένδρων). Αυτό ήρθε να μας προσφέρει η επιστήμη, η οποία ανακάλυψε μια σειρά από μικροοργανισμούς, οι οποίοι εγκαθίστανται συμβιωτικά στο ριζικό σύστημα, πολλαπλασιάζονται και παρέχουν διαρκή προστασία στην καλλιέργεια μας. Τα βακτήρια αυτά είναι γνωστά στη διεθνή βιβλιογραφία ως plant growth promoting rhizobacteria (PGPR), δηλαδή «βακτήρια προαγωγής της ανάπτυξης των φυτών».
Λίγα λόγια για το πώς αυτοί οι μικροοργανισμοί εξασφαλίζουν την προστασία του ριζικού συστήματος από τα παθογόνα, αλλά και την ενίσχυση της ανάπτυξής του. Θα λέγαμε με έξη τρόπους, οι οποίοι λειτουργούν, μερικές φορές, ταυτόχρονα.
Πρώτο, με την κατάληψη θέσης δίπλα και επάνω στα ριζικά τριχίδια των φυτών γεγονός το οποίο αποκλείει την εγκατάσταση παθογόνων μικροοργανισμών,
Δεύτερο, με την παραγωγή αντιβιοτικών ή υδροκυανίου ή ενζύμων, τα οποία καταστρέφουν τα κυτταρικά τοιχώματα των παθογόνων (χιτινάση, β-1,3-γλουκανάση) με αποτέλεσμα να περιορίζουν ή να καταστέλλουν εντελώς την ανάπτυξη των παθογόνων μικροοργανισμών,
Τρίτο, με τη στέρηση τροφής στα παθογόνα αφού δεν μπορούν να προσκολληθούν στα ριζικά τριχίδια και να αντλήσουν τα σάκχαρα, τα οποία χρειάζονται για την επιβίωση και τον πολλαπλασιασμό τους,
Τέταρτο, με την προαγωγή της ανάπτυξης των φυτών με την παραγωγή διαφόρων αυξητικών ορμονών (αυξίνες, κυτοκινίνες, γιβερλίνες, αιθυλένιο, κ.ά.) και άλλων βιοδιεργετικών ουσιών,
Πέμπτο, με τη βελτίωση του ανοσοποιητικού συστήματος των φυτών (SAR = Systemic Acquired Resistance) και
Έκτο, με τη διαλυτοποίηση του φωσφόρου και την παραγωγή χηλικού σιδήρου (σιδηροφόρες) άμεσα προσβάσιμου από τα φυτά.
Επιπρόσθετα δεν πρέπει να αγνοήσουμε τη συνδρομή τους στη σταθεροποίηση των εδαφικών συσσωματώσεων βελτιώνοντας τη δομή του εδάφους και το ποσοστό της οργανικής ουσίας.
Τέτοια βακτήρια ανήκουν στα γένη των Azoarcus, Azospirillum, Azotobacter, Arthrobacter, Bacillus, Clostridium, Entereobacter, Gluconacetobacter, Pseudomonas, και Serratia. Από αυτά τα πιο μελετημένα είδη ανήκουν στα γένη των Pseudomonas και Bacillus.
Τα ωφέλιμα αυτά ριζοβακτήρια αποτελούν αντικείμενο ολοένα και μεγαλύτερης έρευνας από μικρά συνήθως εργαστήρια τα οποία, μετά από μια σημαντική τους επιτυχία, εξαγοράζονται από τις μεγάλες εταιρείες των γεωργικών εφοδίων.
Οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την παρουσία τους στα γεωργικά εδάφη είναι πολλοί, όπως το είδος του εδάφους με κύριο γνώρισμα το ποσοστό της περιεχόμενης οργανικής ουσίας, το είδος της καλλιέργειας, η παρουσία άλλων μικροοργανισμών, οι καλλιεργητικές τεχνικές οι οποίες εφαρμόζονται (φιλικές ή όχι) και το στάδιο της καλλιέργειας από τη φύτευση μέχρι τη συγκομιδή. Σε αυτούς τους τομείς, αναμένουμε τα επόμενα χρόνια να υπάρξουν πολλές νέες γνώσεις, οι οποίες θα καταστήσουν πιο αποτελεσματική την εφαρμογή και διαχείριση των διαφόρων μικροβιακών σκευασμάτων.
Αυτούς τους μικροοργανισμούς και τα εμπορικά σκευάσματα με τα οποία κυκλοφορούν, θα παρουσιάσουμε στο νέο μας βιβλίο με τίτλο: Ωφέλιμοι Μικροοργανισμοί στη Γεωργία, και ελπίζουμε να σας πείσουμε με τα επιχειρήματά μας, να προχωρήσετε στην εφαρμογή τους. Η παρουσίαση τους ακολουθεί την αλφαβητική σειρά του επιστημονικού τους ονόματος και περιλαμβάνει όλους τους σχετικούς μικροοργανισμούς που εντοπίστηκαν κατά τη συγγραφή του βιβλίου. Νεώτερες ανευρέσεις θα μνημονευτούν στην ιστοσελίδα μας (www.daoutop.gr) και όταν γίνουν αρκετές θα περιληφθούν σε ένα συμπληρωματικό έντυπο.
Το γραφείο μας για να προωθήσει τη διάδοση αυτών των τόσο ωφέλιμων σκευασμάτων σκοπεύει λίγο μετά το Πάσχα να παραγγείλει μια ποσότητα εκλεκτών σκευασμάτων από την Αγγλία. Αν ενδιαφέρεστε να τα χρησιμοποιήσετε παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας για να σας στείλουμε περισσότερες πληροφορίες.
