Έγγραφα πριν από ένα χρόνο καθώς ετοίμαζα το νέο μου βιβλίο το οποίο θα κυκλοφορήσει σε λίγες εβδομάδες, αλλά και στο μπλογκ της ιστοσελίδας μου:
«Γεωργοί με δένδρα ελιάς ή φιστικιάς Αίγινας για παράδειγμα, και σε λίγο σε δένδρα του Ιπποφαούς, βλέπουν τα δένδρα τους σε πλήρη παραγωγική ηλικία (7-8 ετών) να χάνονται τμηματικά ή ολοκληρωτικά εξαιτίας αδρομυκώσεων, οι οποίες ήταν αποτέλεσμα φυτεύσεων, οι οποίες έγιναν σε χωράφια τα οποία καλλιεργούνταν με βαμβάκια ή με κολοκυνθοειδή (ο κατάλογος περιλαμβάνει 250 και πλέον είδη καλλιεργούμενων φυτών), τα οποία ήταν ξενιστές του παθογόνου. Το τραγικό είναι ότι το μόλυσμα παραμένει στο έδαφος για 12 και πλέον έτη από την παύση της καλλιέργειας.
Δεν υπάρχει πιο επώδυνη εμπειρία για αυτούς τους άτυχους, επαγγελματίες ή ερασιτέχνες φροντιστές της γης, να βλέπουν τους κόπους 5-10 ετών να χάνονται ξαφνικά. Ποια είναι η σύσταση των Γεωπόνων; «Ξεκάνετέ τα, πριν σας ξεκάνουν αυτά!».
Πριν από λίγες ημέρες δικαιώθηκα από το τηλέφωνο ενός Καρδιτσιώτη φίλου και αναγνώστη των βιβλίων μου ο οποίος μου ανακοίνωσε ότι η φυτεία του με ιπποφαή που εγκατάστησε πριν από 5-6 περίπου χρόνια άρχισε να εμφανίζει ξηράνσεις κλάδων αλλά και ολόκληρων φυτών. Τον ρώτησα αν η προηγούμενη καλλιέργεια ήταν βαμβάκι και απάντησε καταφατικά. Παρόλο που η φυτεία του είχε εγκατασταθεί στα πλαίσια του δραστήριου τοπικού συνεταιρισμού φαίνεται εκ του αποτελέσματος ότι η επιστημονική καθοδήγηση ήταν ανεπαρκής.
Η μέχρι τώρα προσπάθειά μας για τον έλεγχο των ασθενειών του ριζικού συστήματος με χημικά μέσα αποδείχθηκε ανεπιτυχής. Ταυτόχρονα, οι καταναλωτές εκφράζουν ολοένα και εντονότερα τη δυσφορία τους στη χρήση χημικών μέσων φυτοπροστασίας (πολλά έχουν ήδη απαγορευτεί), δίνοντας την ευκαιρία στην αναζήτηση άλλων φιλικών προς το περιβάλλον μέσων ελέγχου και προστασίας.
Η μόνη άμυνα για τον φροντιστή της γης είναι να δημιουργήσει, από τη στιγμή της εγκατάστασης της πολυετούς καλλιέργειας, ένα δίχτυ ισόβιας προστασίας με μικρό κόστος και μεγάλη αποτελεσματικότητα. Αυτό ήρθε να μας προσφέρει η επιστήμη, η οποία ανακάλυψε μια σειρά από μικροοργανισμούς, οι οποίοι εγκαθίστανται συμβιωτικά στο ριζικό σύστημα, πολλαπλασιάζονται και παρέχουν διαρκή προστασία στην καλλιέργεια μας. Τα βακτήρια αυτά είναι γνωστά στη διεθνή βιβλιογραφία ως plant growth promoting rhizobacteria (PGPR), δηλαδή «ριζοβακτήρια προαγωγής της ανάπτυξης των φυτών».
Είναι πολύτιμοι σύμμαχοι, ιδιαίτερα όλων όσων καλλιεργούν πολυετή φυτά. Τα παθογόνα υπάρχουν σε όλα τα εδάφη και η εξαφάνισή τους, οικονομικά και πρακτικά, είναι αδύνατη. Αν οι συνθήκες ή κάποια λάθη των φροντιστών της γης ευνοήσουν τα παθογόνα, αυτά πολλαπλασιάζονται και σκορπούν την καταστροφή, εξαφανίζοντας κόπους και θυσίες πολλών ετών.
Το αγωνιώδες ερώτημα είναι τι μπορεί να γίνει τώρα που τα δένδρα είναι μεγάλα και έχει εκδηλωθεί η ασθένεια. Σκευάσματα με κατάλληλους μικροοργανισμούς από τα γένη των τριχόδερμα και μπάτσιλους πρέπει άμεσα να εφαρμοστούν. Θα λύσουν το πρόβλημα; Σίγουρα θα το περιορίσουν για να μην επεκταθεί και σε υγιή δένδρα. ‘Όμως το κόστος θα είναι μεγαλύτερο αφού τα σκευάσματα πρέπει να εμβολιάσουν το 40% τουλάχιστον του ριζικού συστήματος που τώρα είναι πιο εκτεταμένο σε σχέση με την πρώτη φύτευση του νεαρού δένδρου. Στη γεωργία χρειαζόμαστε πειράματα για να βρούμε την κατάλληλη λύση. Όσοι όμως φύτεψαν δένδρα πριν από 2 έτη ή θα φυτέψουν εφέτος θα εγκληματήσουν αν δεν μπολιάσουν τα νεαρά δενδρύλλια με ένα κατάλληλο σκεύασμα μικροοργανισμών. Το γραφείο μας είναι στη διάθεσή τους.
