ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ  ΓΕΩΡΓΙΑ  ΚΑΙ  ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ

Του Γεωργίου Α.
Δαουτοπούλου
Καθηγητή Γεωπονίας
Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
            Μια νέα
ευτυχής συγκυρία μας έφερε και πάλι στο περιβόλι της Παναγίας. Η γαληνότητα του
τοπίου, η πραότητα, η καλοσύνη και η ζεστασιά των ανθρώπων, τα έργα των χειρών
τους (πολλά και θαυμάσια) μας γέμισαν με αισιοδοξία. Αισιοδοξία για τη συνέχιση
της λαμπρής αποστολής τους που διδάσκει σε έναν κόσμο γεμάτο σύγχυση που ακόμη
δεν έχει ξεκαθαρίσει τις βασικές επιλογές του για μια ειρηνική και μακρόχρονη
επιβίωση.
            Μείναμε
ιδιαίτερα ικανοποιημένοι από τις προόδους που συναντήσαμε στον τομέα της
γεωργίας και μάλιστα της βιολογικής που αποτελεί και μέρος του δικού μας
διακονήματος. Η πρόοδος σημαντική και εμφανής σε όλες τις Μονές του Αγίου Όρους
και ιδιαίτερα στη Μονή Βατοπαιδίου, που είχαμε τη χαρά να γνωρίσουμε το έργο
της σε δύο διαδοχικές επισκέψεις τα τελευταία χρόνια. Η προσπάθεια που ξεκίνησε
το 2004 με πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης
και συναδέλφου καθηγητή κ. Λουκά Ανανίκα και ομάδας καθηγητών της Γεωπονικής
Σχολής του ΑΠΘ με τη συνδρομή του εκλεκτού Γεωπόνου Δημ. Χαραντώνη για την
παροχή τεχνικής υποστήριξης σε θέματα βιολογικής γεωργίας προς τις Μονές που θα
εκδήλωναν την επιθυμία, φαίνεται πως αποδίδει καρπούς. Οι πατέρες αξίζουν
πολλών επαίνων για το θεάρεστο έργο που επιτελούν στην προσπάθειά τους να
εκτοπίσουν τα χημικά σκευάσματα από τη γεωργική παραγωγή και να επαναφέρουν το
τοπικό γεωργικό οικοσύστημα σε μια ισορροπία.

Ναι και αυτό το έργο είναι
θεάρεστο γιατί επαναφέρει τη γεωργία στην ορθόδοξη πορεία της που δεν είναι
άλλη από τη διασφάλιση μιας ικανοποιητικής παραγωγής υψηλής ποιότητας και
ασφαλούς για την ανθρώπινη υγεία, χωρίς να επιδιώκει τον αφανισμό οργανισμών
που τους βαπτίζει εχθρούς και προσπαθεί να τους εξολοθρέψει, όπως κάμνει η
συμβατική γεωργία. Μια τέτοια προσέγγιση είναι συμβατή και με την ορθόδοξη
διδασκαλία που θέλει όλα τα όντα που κατοικούν σε αυτό τον πλανήτη να
συνεχίσουν να υπάρχουν μια και παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διασφάλιση της ζωής.
Δεν υπάρχουν ανεπιθύμητα ή βλαβερά που πρέπει να εξαφανιστούν. Καθένα έχει και
ένα ρόλο να παίξει και όλα μαζί συμβάλουν στη διατήρηση της ζωής σε αυτόν τον
πλανήτη. Αν αρχίζαμε να βαπτίζουμε κάποια όντα ως βλαβερά και στη συνέχεια
είχαμε τη δυνατότητα να τα εξολοθρεύσουμε παντελώς σε λίγο θα ανακαλύπταμε ότι
δίπλα μας δεν υπάρχει τίποτε άλλο παρά μόνο εμείς. Ολομόναχοι σε έναν πλανήτη
που σε λίγο δεν θα μπορούσε να διασφαλίσει ούτε και τη δική μας παρουσία.
Αυτή όμως η πορεία προς μια γεωργία
φιλική προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον δεν είναι εύκολη. Όπως δεν είναι
εύκολο από τη μια μέρα στην άλλη να γίνουμε όλοι μας ενάρετοι χριστιανοί έτσι
δεν μπορούμε να γίνουμε και πετυχημένοι βιοκαλλιεργητές. Όπως και στην
ορθοδοξία, η πορεία είναι συνεχής και κοπιώδης, έτσι και στη βιοκαλλιέργεια. Με
μικρά αλλά σταθερά βήματα, με υπομονή και συνεχή προσπάθεια, με οξυμένη
παρατηρητικότητα και με περισσή σοφία ως απόρροια μιας άλλης φιλοσοφικής
θεώρησης της θέσης του ανθρώπου στο σύμπαν (ως φροντιστή και όχι ως εξουσιαστή)
θα κατορθώσουμε βαθμιαία να βρούμε μια πορεία συνεργασίας με τη φύση και όχι
μετωπικής σύγκρουσης, όπως επιδιώκει η συμβατική γεωργία.
Δυστυχώς η βιολογική γεωργία δεν
έχει πάρει τη θέση που της αξίζει στο παραγωγικό σύστημα. Τα ισχυρά συμφέροντα
που συνδέονται με τη συμβατική γεωργία μάχονται ακόμη και την στοιχειώδη
εμφάνισή της σε προγράμματα διδασκαλίας και έρευνας στα ελληνικά και ευρωπαϊκά
πανεπιστήμια. Δέστε τις πιέσεις που γίνονται για τους γενετικά τροποποιημένους
οργανισμούς.
Η Αθωνική κοινότητα προσφέρεται για
πολλούς λόγους να αποτελέσει και το χώρο άσκησης, καλλιέργειας και έρευνας σε
θέματα βιολογικής γεωργίας. Πρώτον, είναι σε όλους γνωστό ότι αποτελεί όχι
μόνον την κιβωτό της Ορθοδοξίας, αλλά και μια πολύτιμη λωρίδα γης με σπάνια
είδη που εξελίχθηκαν με την ελάχιστη ενόχληση και πίεση από τον άνθρωπο. Αυτή η
κοινωνία των έμβιων οργανισμών πρέπει να διαφυλαχτεί από εισαγωγές ξενικών
ειδών. Δεύτερον, η επιλογή της Ιεράς Κοινότητας να στηρίζει τη διατροφή των
μελών της αποκλειστικά σε φυτικά προϊόντα είναι όχι μόνον ορθή, αλλά και
αποτελεί φωτεινό παράδειγμα για την επίλυση του διατροφικού προβλήματος σε
αυτόν τον πλανήτη με τα εκατομμύρια των πεινασμένων. Να θυμίσουμε ότι για να
παράξουμε μια θερμίδα τροφής ζωικής προέλευσης πρέπει να δαπανήσουμε 10
θερμίδες φυτικής προέλευσης.  Ταυτόχρονα,
με την παράλληλη φιλοξενία δεκάδων ανθρώπων σε καθημερινή βάση, η μοναστική
πολιτεία του Άθω έχει την ανάγκη μιας ικανοποιητικής παραγωγής σε φυτικά
προϊόντα από τα λιγοστά ορεινά κτήματα των Μονών.
 Ένα άλλο στοιχείο στο οποίο πρέπει να δοθεί
έμφαση είναι αυτό της αυτάρκειας. Οι Μονές πρέπει να επιδιώξουν να αυξήσουν
σταδιακά το βαθμό της αυτάρκειάς τους και μάλιστα να τον παρακολουθούν σε
ετήσια βάση. Η αυτάρκεια θα οδηγήσει σε αποφυγή των μονοκαλλιεργειών, διεύρυνση
του αριθμού των καλλιεργούμενων ειδών και στην ανάπτυξη κάθε επιμέρους
παραγωγής μέχρι ένα ικανοποιητικό επίπεδο αυτάρκειας και όχι πέραν αυτού.
Όλα τα παραπάνω πολύ σημαντικά
έργα δεν είναι φυσικά δυνατόν να τα υλοποιήσει από μόνη της η Ιερά Κοινότητα.
Δεν έχει τους πόρους και δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις. Μπορεί όμως να
φιλοξενήσει δράσεις και να προσελκύσει εθελοντές σε ένα νέο διακόνημα. Αυτό της
Βιολογικής Γεωργίας. Αν η Ιερά Κοινότητα βρίσκει μια τέτοια δραστηριότητα
χρήσιμη και επωφελή όχι μόνο για την ίδια, αλλά και για τον ευρύτερο κοινωνικό
χώρο μπορούμε να ξεκινήσουμε μια μακρόχρονη συνεργασία. Η συνεργασία μπορεί να
ξεκινήσει από τα απλά και καθώς πορεύεται και αποκομίζει πείρα και θετικά
αποτελέσματα να διευρύνεται και να εμπλουτίζεται με νέες δράσεις. Για
παράδειγμα μπορούμε να ξεκινήσουμε με μια ετήσια συνάντηση βιολογικής γεωργίας
των Μονών του Άθω και των άλλων ορθόδοξων Μονών στην οποία θα ανταλλάσσονται
απόψεις, γνώσεις και εμπειρίες από όσους ασκούν το γεωργικό διακόνημα, αλλά και
από άλλους ερευνητές και ιδιώτες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της βιολογικής
γεωργίας. Αν αυτή η δράση έχει θετικά αποτελέσματα, μπορεί να διευρυνθεί με την
πρόσκληση και άλλων ορθόδοξων Μονών από άλλες χώρες, ιδιαίτερα τις Βαλκανικές,
να πάρουν μέρος.
Μπορούμε επίσης να δημιουργήσουμε
ένα δίκτυο γεωπόνων-εθελοντών που θα δεχθούν να παράσχουν αφιλοκερδώς
τεχνογνωσία στα μοναστήρια για θέματα της ειδικότητάς τους. Αντί δηλαδή κάθε
Μοναστήρι να προσπαθεί να αναζητήσει τεχνική βοήθεια ξεκινώντας από το μηδέν, θα
έχουμε συγκροτήσει ένα σώμα έμπειρων γεωτεχνικών που θα είναι έτοιμοι να
βοηθήσουν σε προβλήματα που ήδη υπάρχουν και σε άλλα που θα ανακύψουν στην
πορεία.
Τα αγροκτήματα των Μονών μπορούν
επίσης μετά από την υιοθέτηση της βιολογικής γεωργίας και την πετυχημένη
εφαρμογή της, να αποτελέσουν πρότυπα για την εκπαίδευση γεωργών οι οποίοι θα
αποκτούν σε αυτά γνώσεις τις οποίες στη συνέχεια θα μεταφέρουν στους χώρους
εργασίας τους και στις τοπικές κοινωνίες ανά την ελληνική επικράτεια.

Με όλα τα παραπάνω θέλουμε να
πιστεύουμε πως η Αθωνική Πολιτεία μπορεί να συνδυάσει την ορθοδοξία με την
βιολογική γεωργία και να δώσει στην ευρύτερη κοινωνία και στο χριστιανικό
πλήρωμα ένα ακόμη απτό παράδειγμα θεάρεστου και θεόπνευστου έργου ενισχύοντας
τις αξιόλογες πρωτοβουλίες του Παναγιωτάτου Πατριάρχη μας Βαρθολομαίου, το έργο
του οποίου και η προσφορά στα περιβαλλοντικά προβλήματα αναγνωρίζεται και
εκτιμάται όλο και περισσότερο από τη διεθνή κοινότητα.  

No Comments Yet.